Jak dietetyk kliniczny może pomóc w leczeniu otyłości

Czym jest otyłość?

Otyłość to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej, które przekracza potrzeby fizjologiczne organizmu. Diagnozę stawia się zazwyczaj na podstawie wskaźnika masy ciała, a dokładniej wskaźnika masy ciała BMI przekraczającego wartość 30. Warto jednak pamiętać, że nie jest to tylko konsekwencja dodatniego bilansu energetycznego, lecz także zaburzeń hormonalnych i czynników genetycznych. Otyłość należy traktować jako chorobę złożoną, która wymaga specjalistycznego wsparcia.

Nadwaga a otyłość – kluczowe różnice

Nadwaga jest stanem przejściowym, natomiast otyłość stanowi już poważne zaburzenie metaboliczne. Wyróżnia się różne postacie tego schorzenia, w tym otyłość brzuszną, charakteryzującą się odkładaniem tłuszczu głównie w okolicach brzucha. Nadmiar tkanki tłuszczowej w tym rejonie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia oraz nadciśnienia tętniczego. Dietetyk kliniczny jest w stanie ocenić te zagrożenia i opracować indywidualny plan leczenia.

Otyłość a nadciśnienie tętnicze

Otyłość jest jedną z głównych przyczyn rozwoju nadciśnienia tętniczego. Zwiększona masa ciała, zwłaszcza w postaci otyłości brzusznej, powoduje aktywację układu renina-angiotensyna-aldosteron oraz układu współczulnego, co prowadzi do zatrzymania sodu i wody, zwężenia naczyń i wzrostu ciśnienia krwi. Ponadto, tkanka tłuszczowa produkuje cytokiny prozapalne, które wpływają na funkcjonowanie naczyń, nasilając nadciśnienie. Szacuje się, że nawet 80% osób z nadciśnieniem ma nadmierną masę ciała, a zmniejszenie masy ciała o kilka kilogramów może znacząco obniżyć wartość ciśnienia tętniczego i poprawić stan zdrowia.

W leczeniu otyłości i nadciśnienia ważna jest zmiana nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej, co pomaga kontrolować masę ciała i minimalizować ryzyko chorób układu krążenia. Z powodu często spotykanej oporności na leki, leczenie farmakologiczne nadciśnienia u osób otyłych powinno być kompleksowe i wspierane terapią żywieniową oraz zmianą stylu życia.

Przyczyny otyłości

Nieprawidłowe odżywianie

• nadmierne spożycie kalorii i produktów wysoko przetworzonych, bogatych w tłuszcze, cukry proste i sól,

• nieregularne jedzenie posiłków (zwłaszcza pomijanie śniadań),

• częste sięganie po słodkie napoje i przekąski.

Brak aktywności fizycznej spowodowany siedzącym trybem życia również przyczynia się do rozwoju otyłości, ponieważ ogranicza dzienny wydatek energetyczny i sprzyja odkładaniu tkanki tłuszczowej.

Czynniki środowiskowe i psychologiczne

• stres i emocjonalne objadanie się,

• niedobór snu zaburzający gospodarkę hormonalną (leptyna i grelina),

• powielanie w rodzinie niezdrowych wzorców żywieniowych.

Czynniki biologiczne i chorobowe (Otyłość wtórna)

Zaburzenia hormonalne:

• niedoczynność tarczycy,

• zespół Cushinga (nadmiar kortyzolu),

• zespół policystycznych jajników (PCOS),

• niedobór hormonu wzrostu.

Czynniki genetyczne

Niektóre mutacje genetyczne (np. w genie FTO) wpływają na metabolizm i regulację apetytu. Otyłość może też występować w rzadkich zespołach, takich jak zespół Pradera-Williego czy Downa.

Leczenie farmakologiczne

Przyrost masy ciała może być skutkiem długotrwałego stosowania niektórych leków, m.in. glikokortykosteroidów, tabletek antykoncepcyjnych, leków przeciwdepresyjnych czy przeciwpsychotycznych.

Otyłość to przewlekła choroba wynikająca najczęściej z połączenia niezdrowego stylu życia, czynników środowiskowych oraz predyspozycji genetycznych. Wczesna diagnoza i współpraca z dietetykiem lub lekarzem pomagają zahamować jej rozwój i poprawić komfort życia.

Konsekwencje zdrowotne - nadwaga i otyłość

Otyłość prowadzi do licznych zaburzeń, takich jak cukrzyca typu 2, miażdżyca czy choroby układu sercowo-naczyniowego. W dłuższej perspektywie może powodować chorobę zwyrodnieniową stawów, udar mózgu, a nawet rak jelita grubego. Te skutki otyłości są często wynikiem przewlekłych stanów zapalnych wywołanych nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie.

Leczenie otyłości – rola dietetyka klinicznego

Proces leczenia otyłości wymaga indywidualnego podejścia. Dietetyk opracowuje plan obejmujący zmianę nawyków żywieniowych, kontrolę postępów i edukację pacjenta. Skuteczne leczenie otyłości nie polega na krótkotrwałej diecie, ale na trwałej modyfikacji stylu życia. Kluczowa jest redukcja masy ciała – już spadek o kilka kg poprawia parametry metaboliczne i obniża ciśnienie tętnicze. Istotnym elementem pracy dietetyka jest także dostosowanie zaleceń do możliwości, trybu dnia i stanu zdrowia pacjenta, co zwiększa skuteczność całej terapii.

Znaczenie aktywności fizycznej

Regularna aktywność fizyczna to fundament zdrowia. W leczeniu otyłości dietetyk kliniczny zawsze zaleca zwiększenie aktywności fizycznej i włączenie ruchu do codziennego życia. Nawet umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak spacery czy jazda na rowerze, wspiera utrzymanie prawidłowej masy ciała i poprawia stan zdrowia. Dodatkową korzyścią jest korzystny wpływ na samopoczucie i redukcję stresu.

Wsparcie emocjonalne i motywacja

Otyłość to choroba przewlekła, której leczenie wymaga czasu, cierpliwości i wsparcia. Dietetyk kliniczny pełni rolę przewodnika, motywując pacjenta do konsekwentnych działań i pomagając zapobiegać nawrotom choroby. Dzięki profesjonalnemu podejściu i długofalowej współpracy można skutecznie leczyć otyłość i zapobiegać otyłości, co przekłada się na realną poprawę jakości życia.